Gayrimenkul danışmanlık şirketlerinden Cushman & Wakefield, ‘2015 yılı Türkiye Gayrimenkul Pazarı Raporu’nu açıkladı.
Ofis, perakende, otel, lojistik ve konut segmentleriyle gayrimenkul sektörünü bir bütün olarak ele alan Cushman & Wakefield’ın yıllık raporu açıkladı.
A sınıfı ofis arzı 5.5 milyon m2’ye koşuyor
Toplam A sınıfı ofis arzının yılsonu itibarıyla 4.72 milyon m2’ye erişerek yıllık bazda % 11 arttığını gösteren rapora göre, en fazla arz girişinin gerçekleştiği Ataşehir ve Maslak bölgeleri en çok talep gören bölgeler oldu. Boşluk oranları ise yeni tamamlanan projelerle birlikte en fazla Kozyatağı, Kâğıthane ve Maslak’ta arttı. Öte yandan yılın son çeyreğinde yaklaştık 165.000 m2 yeni arzın pazara girmesiyle birlikte toplam boşluk 780.700 m2’ye erişti ve genel boşluk oranı bir önceki yıla göre hafif artış kaydederek 2015 yıl sonunda % 16.5 oldu. Halen inşası devam eden 1.67 milyon m2 yeni ofis arzının iki yıl içerisinde tamamlanması beklenirken, 2016 yılsonunda toplam A sınıfı ofis arzının 5.5 milyon m2’yi aşması tahmin ediliyor.
Depolamada lojistik firmaları yine önde
Rapor, sanayi ve lojistik pazarında 2015 yılında gerçeklesen yaklaşık 250.000 m2 kullanıcı işlem hacminin bir önceki yılın iki katı olduğunu ve gerçeklesen işlemlerin yaklaşık % 65’inin lojistik odaklı GYO işlemleri olduğunu ortaya koydu. En aktif kullanıcılar ise yine perakende sektörü ve dağıtım/depolama ihtiyaçları oldu. Yurt içi talebin sanayi pazarının ana lokomotifi olmaya devam edeceği vurgulanırken ihracat seviyesindeki düşüsün yeni kiralama işlem hacmini ve kısa vadede kiraları olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor.
Konut satışları tüm zamanların rekorunu kırdı
2015 yıl sonu itibarıyla 1.3 milyon adet konut satışı gerçekleşerek, bir önceki yıla göre % 11 artış kaydeden konut sektörü, bu rakamla veri başlangıç tarihi olan 2008’den bu yana tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Aynı dönemde yabancıya konut satışı 22.830 oldu ve geçen yılın aynı dönemine göre % 20 artış gösterdi.
Otel doluluk oranlarında hafif düşüş oldu
Rapora göre, 2015 sonu itibarıyla Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı 36.2 milyona erişerek geçen yıl ile aynı seviyede kaldı. Aynı dönem İstanbul 12,4 milyon ile en fazla ziyaret edilen şehir oldu. 2015 yılı ortalama doluluk oranları geçtiğimiz yıl ile karşılaştırıldığında hafif bir düşüş görüldü. 2014 yılında doluluk oranı yüzde 65 idi.
Perakendede konsolidasyon eğilimi görülüyor
2015 yılsonu itibarıyla toplam arzın 368 AVM’de 10.7 milyon m2’ye eriştiğini ortaya koyan raporda, 3 yıl içerisinde yaklaşık 2 milyon m2 yeni AVM arzı girişi olması ve toplam arzın 418 AVM’de 12.8 milyon m2’ye erişmesi bekleniyor.
Rapora göre İstanbul’un ana alışveriş caddeleri İstiklal, Bağdat ve Nişantaşı’nda son 12 ayda toplam 112 mağazada yaklaşık 18.000 m2 yeni kiralama işlemi gerçekleşti. Ayrıca aynı dönemde ana alışveriş caddelerine 67 yeni marka girerken, 113 marka çıktı. Üç ana caddede marka sayısının % 7 azalma göstermesi, caddeye giris¸ yapan ve çıkan markalar arasında nette 46 düşüş, perakende pazarının bir konsolidasyon eğilimine işaret ediyor.
Rapordaki perakende verilerini değerlendiren Cushman & Wakefield Yönetici Ortağı Toğrul Gönden, perakende harcamalarının 2015 yılsonu itibarıyla % 3.7 artış¸ gösterdiğini belirterek şöyle devam etti: “2014 yılına göre Bağdat Caddesi’ndeki boşluk oranı yüzde 9’dan yüzde 14’e çıktı, bunun en büyük nedenlerinin başında kentsel yenileme projeleri geliyor. Nihai sonuçlar ve bunların ana caddeler üstündeki sürdürülebilir etkileri ancak yenileme projeleri tamamlandıktan sonra gözlemlenebilir. Bu nedenle bu alandaki mevcut analizin geçici olduğunu kabul edebiliriz.”
“Yurt içi talep büyümenin temel lokomotifi”
2015 Gayrimenkul Raporu’nu hazırlarken temel aldıkları ekonomik verileri değerlendiren Cushman & Wakefield Yönetici Ortağı Tuğra Gönden, yüksek enflasyon satın alma gücünü etkilese de tüketici harcamaları seviyesinin korunduğuna işaret etti. Türk Lirası’ndaki değer kaybının da etkisiyle ihracatın yılsonunu güçlü kapattığını ancak ticari duyarlılık ve yatırımın durağan bir görüntü sergilediğini hatırlatan Gönden, “Ekonomik politikalar ve reform beklentilerindeki belirsizlik 2016 yılında yatırımı geride tutabilir. Ancak yurtiçi talebin orta vadede büyümenin temel lokomotiflerinden biri olmaya devam etmesi bekleniyor. Kur dalgalanması bazı mal sahipleri ve perakendeciler için endişe oluşturmakta olup, sabit kurlu kira uygulamaları yaygınlaşabilir” diye konuştu.